جنگل‌های ارسباران
اَرَسباران یا قره داغ ناحیه کوهستانی وسیعی است در شمال استان آذربایجان شرقی، که از شمال کوه قوشا داغ در جنوب اهر تا رود ارسگسترده‌است. ارسباران یا قره داغ (به ترکی آذربایجانی )در شرق با شهرستان مشگین‌شهر و مغان، در جنوب با شهرستان سراب، و در غرب با شهرستان تبریز وشهرستان مرند هم‌مرز است. در سال ۱۹۷۶، یونسکو ۷۲٬۴۶۰ هکتار از اراضی منطقه، در محدودهٔ ‘۴۰ °۳۸ تا ‘۸ °۳۹ شمالی و’۳۹ °۴۶ تا ‘۲ °۴۷ شرقی، را به عنوان ذخیره‌گاه زیست‌کره ثبت کرد. توصیف کلی یونسکو به این قرار است، این ذخیره‌گاه زیست‌کره در کوهستانهای قفقازی ایران نزدیک مرز کشور با جمهوری آذربایجان و ارمنستان قرار دارد. ناحیه، با قرار گرفتن در بین مناطق خزری، قفقازی و مدیترانه‌ای، کوه‌هایی تا ارتفاع ۲۲۰۰ متر، علفزارهای آلپی، دشتهای نیمه‌خشک، مراتع و جنگل‌ها، رودها و چشمه‌ها را شامل شده‌است. ارسباران محل زیست حدود ۲۳٬۵۰۰ کوچ‌نشین است که عموماً در مناطق بین شهری ناحیه زندگی می‌کنند. فعالیت‌های اقتصادی در زیستگاه کشاورزی، دامداری، باغبانی، زنبورداری، صنایع دستی و گردشگری را شامل می‌شود، اما در بخش‌های شهری فعالیت‌های تجاری نیز در جریان است.
سالانه گردشگران زیادی از جنگل‌های ارسباران و آثار تاریخی آن بازدید می‌کنند، اما به‌نظر می‌رسد که میزان شناخت عمومی نسبت به آن پایین است و منطقه مذکور پتانسیل بالایی برای مقاصد گردشگری دارد. باید توجه داشت که شباهت‌های زیادی بین جنگل‌های شمال ایران و ارسباران وجود دارد و هر دو ساختاری هیرکانی دارند.
پوشش گیاهی
در مورد پوشش گیاهی جنگل های ارسباران باید گفت که در این منطقه تنوع گیاهی بسیار بالاست و علاوه بر این، پوشش گیاهی ای که در ارسباران وجود دارد در جهان کمیاب است، گیاهانی مثل ممرز، گردو، بلوط و سرخدار از گیاهان پر رشد در ارسباران هستند. حیواناتی مثل روباه، گرگ، خرس قهوه ای، شغال و… و پرنده هایی مثل عقاب، شاهین، کبک هم از پرنده هایی هستند که در این منطقه زندگی می کنند.
میزان بارش
بر اساس میانگینی ۲۰ ساله که از میزان بارش شهرستان کلیبر به‌دست آمده است، در این منطقه سالانه ۴۶۱ میلی‌متر بارش وجود دارد که اغلب آن نیز به‌صورت برف است و همین موضوع باعث می‌شود که جویبار‌های مختلفی در منطقه ایجاد شده و به‌رودخانه ارس بریزند. گفتنی است که بخشی از تغذیه آبی این منطقه نیز مربوط به مه-بارش می‌شود که بر اساس آن توده‌ای مرطوب روی بخشی از منطقه حاکم می‌شود.
در جنگل‌های ارسباران طبیعت گیاهی و جانوری نسبتا غنی‌ای وجود دارد و از لحاظ گیاهی این منطقه در برخورد سه اقلیم خزری، قفقازی و مدیترانه‌ای واقع شده است و البته قانون‌مندی خاصی را نیز در توزیع پوشش گیاهی این منطقه شاهد هستیم. گفتنی است که اغلب بخش‌های جنوبی این منطقه پوشیده از مرتع هستند و بیشتر در بخش‌های شمالی و بین ارتفاعات ۸۰۰ تا ۲۲۰ متری شاهد حضور جنگل هستیم. در ارتفاع‌ها بیش از ۲۲۰ متر و کمتر از ۸۰۰ متر نیز مراتع وسیعی گسترانده شده‌اند.
پارک ملی ارسباران جایی که باید در اولویت باشد
اگر طبیعت دوست هستید باید این پارک را در اولویت دیدنی هایتان قرار دهید. جایی که در آن بیشتر از ۳۲۰ گونه جاندار مختلف زیست می کند از انواع پرنده های نایاب کمیاب گرفته تا انواع و اقسام دوزیست ها در کنار پستاندار و خزنده ها.
بهترین زمان سفر به ارسباران
مطمئنا با این همه تعریفی که از ارسباران شد دوست دارید تا آن را از نزدیک ببینید و شاید هم آن را دیده اید قبلا. در هر صورت، ارسباران منطقه ای کوهستانی و جنگلی است پس همان طور که می توان حدس زد، هوای سردی دارد. بنابراین بهترین زمان سفر به ارسباران و بازدید از آن در فصل تابستان است وقتی که از گرمای هوا حسابی کلافه شده اید، خنکای این منطقه می تواند تسکین تان هد.
چطور خودمان را به ارسباران برسانیم؟
از تهران به تبریز و همچنین از مشهد به تبریز قطار هست. راه دیگر خرید بلیط هواپیماست. یک راه هم رفتن به ترمینال غرب و سوار شدن اتوبوس‌های تبریز است. از تبریز هم هر روز ساعت ۱۴ و ۱۶ برای کلیبر اتوبوس هست.
اگر با خودروی شخصی میروید، از همان ابتدای ورودی تبریز تابلوهایی به سمت اهر و کلیبر وجود دارد. کلیبر شهری‌ست سرسبز با دامنه‌های مه گرفته. این شهر که به پایگاه بابک خرمدین هم معروف است، پوشیده از جنگل و مرتع است. داخل شهر می‌شود جاهایی مثل مسجد جامع را دید. پل خدا آفرین یکی دیگر از جاهای دیدنی کلیبر است.
به تازگی، از داخل شهر کلیبر راهی به سمت جانانلو کشیده شده که مردم و گردشگران از آن مسیر به سمت رود ارس و مرزهای آذربایجان و ارمنستان می روند. در این مسیر و در فاصله ۵ کیلومتری، کاروانسرایی به نام شاه عباسی وجود دارد که چندان بزرگ نیست. اما دیدنش هم خالی از لطف نیست. اما مشهورترین جاذبه های گردشگری کلیبر، قلعه بابک، آینالو و مکیدی دره‌سی است.
-
حسین مهدوی
طراح و توسعه دهنده وب سایت
