مقبره الشعراء


مقبره الشعراء

مقبرةالشعرا (آرامگاه شاعران، گورستان سرخاب) یکی از گورستان‌های تاریخی شهر تبریز است که در محلهٔ سرخاب واقع شده است.  گورستانی که از 800 سال پیش تا به امروز بیش از 400 شاعر، عارف و نویسنده را در خود جای داده و مدفن انسان های بزرگی شده است. معروفترین شاعر خفته در این مقبره استاد شهریار است که در سال 1367 جسم ایشان در این مکان آرام گرفت. از دیگر شخصیت های مهمی که در مقبره الشعرا به خاک سپرده شده اند می توان به حکیم اسدی توسی، قطران تبریزی، خاقانی شروانی، همام تبریزی، ظهیرالدین فارابی، لسانی شیرازی و … اشاره کرد. این مقبره در نزدیکی بناها و مقابر معروف و تاریخی مانند ربع رشیدی، بقعه سید حمزه، مسجد صاحب الامر، خانه و موزه قاجار و …. قرار گرفته است. به گفته کارشناسان این مقبره مجموعه ای غنی از تاریخ ادبیات ایران است که گستره جغرافیایی آن حتی از مرزهای کشورمان نیز فراتر می رود.

مقبرةالشعرا در گذشته با اسامی حظیرةالشعرا، حظیرةالقضاة و قبرستان سرخاب نیز نامیده می‌شد؛ اما گذشت روزگاران و مهم‌تر از آن حوادث طبیعی چون سیل و زلزله، شکل ظاهری آن را از بین برده است.

افراد مشهور دفن شده در مقبره الشعرای تبریز

بنا به روایت هایی بیش از 320 شاعر و عارف، و بنا به گفته ای دیگر بیش از 400 تن در این مقبره الشعرا دفن هستند. افراد نامداری از سرزمین ها و شهرهای مختلف که در کنار هم باعث غنای فرهنگی و هنری تبریز قدیم و همبستگی و افتخار تبریز جدید شده اند. در این قسمت سعی داریم تا شما را با تعدادی از مشهورترین شاعران و ادیبانی که برای ابد در این گورستان خوابیده اند بیشتر آشنا کنیم. البته اسامی تمامی آنها مشخص نیست، از طرفی دیگر صحبت در مورد تمام این شاعران نیز در حوصله این مقاله نمی گنجد.

مقبرهٔ شهریار

سید محمد حسین بهجت تبریزی متخلص به شهریار

محمدحسین بهجت تبریزی متخلص به شهریار در کنار خاقانی از مشهورترین شعرای دفن شده در مقبره الشعراست. او در سال 1325 ه.ق (1285 ه.ش) در شهر تبریز به دنیا آمد و در جوانی برای ادامه تحصیل به تهران رفت. در زمان ورود به پایتخت با استاد ابوالحسن صبا آشنا شد و نواختن سه تار و مشق ردیف های سازی موسیقی ایرانی را از او یاد گرفت. او همزمان با تحصیل در دالفنون تحصیلات علوم دینی خود را پیگیری کرد و در سال 1303 وارد مدرسه طب شد. در سال های حضور در تهران شهریار شعر فارسی و آذری را با مهارت می سرود و کم کم به چهره شناخته شده ای در حوزه شعر و شاعری ایران بدل می شد. او در فاصله سال های 1329 تا 1330 ه.ش اثر جاودانه خود حیدر بابایه سلام را خلق کرد. این اثر یکی از شاهکارهای ادبیات ترکی آذربایجانی به شمار می رود و در آن از اصالت و زیبایی ها شهر و دیار خود یاد کرده است. وی در سال 1332 به تبریز بازمی گردد و تحصیل در علم پزشکی را به دلیل شکست عشقی رها می کند. در این سال با یکی از بستگان خود ازدواج می کند و از این ازدواج صاحب سه فرزند می شود. در سال های دهه 40 شهریار به اوج شهرت خود رسیده بود، یک سوم قرآن را به خط زیبای نسخ خطاطی کرد و دیوان اشعار فارسی و ترکی آن چندین بار چاپ و بلافاصله نایاب شد. کتاب ارزنده سهندیه را در سال های اقامت خود در تبریز می سراید و در سال 1354 همسرش را از دست می دهد. وی پس از یک دوره بیماری در سال 1367 در بیمارستان مهر تهران بستری شده و از دنیا می رود. بنا به وصیت خود در مقبره الشعرای تبریز دفن می شود.

اسدی طوسی

ابونصر علی بن احمد، اسدی طوسی اولین شاعر دفن شده در مقبره الشعراست. از او آثاری مانند قصاید مناظره، گرشاسب نامه، لغت فرس و کتاب نسخه البنیه عن حقایق الدویه بر جای مانده است. این شاعر اصالتا اهل توس خراسان بود؛ اما در سال 425 ه.ق (413 ه.ش) در تبریز از دنیا رفت و در گورستان سرخاب دفن شد.

قطران تبریزی

شاعر معروف قرن پنجم هجری و دومین شاعری است که در سرخاب و مقبره الشعرا به خاک سپرده شد. او نخستین شاعر پارسی گوی آذربایجان محسوب می شود. دیوان قطران، دقیقی و منجیک از جمله آثار وی هستند. او در تاریخ 465 ه.ق (452 ه.ش) درگذشت و در سرخاب دفن شد. اهمیت آثار او در اشاره واقعه های مهم تاریخی تبریز نیز هست.

خاقانی شروانی

خاقانی شروانی از مشهورترین شاعرانی ست که در مقبره الشعرا دفن شده اند. وی بزرگترین شاعر قرن ششم محسوب می شود و محل تولدش شروان یا شیروان است. در منابع تاریخی آمده است که این شاعر بزرگ در سال 520 ه.ق (505 ه.ش) متولد و در سال 595 ه.ق (578 ه.ش) در تبریز از دنیا رفته است. از جمله آثار این شاعر بزرگ می توان به دیوان اشعار، مثنوی تحفه العراقین، منشات خاقانی و مثنوی کوتاه ختم الغرایب اشاره کرد.

 معروفترین آرمیدگان در مقبره الشعرا

اسدی طوسی، خاقانی شروانی، ذوالفقار شروانی، سید محمدحسین شهریار، عزیز خان مکری، شاهپور نیشابوری، شکیبی تبریزی، شمس‌ الدین سجاسی، ظهیر فاریابی، قطران تبریزی، لسانی شیرازی، مانی شیرازی، مجیر الدین بیلقانی، مغربی تبریزی، همام تبریزی، اشهر سبزواری، بابا مزید، بابا حسن، عبدالرحیم آبادی، نظام الدین یحیی الغوری، حسن بلغاری، سلطان پیرباب، معین الدین صفار، کمال الدین عبدالقادر نخجوانی، بهاء الدین خاکی، ضیاء الدین بزرگ، ابوالعلاء فلکی، عصار تبریزی، انوری ابیوردی، شیخ محمد خیابانی، ثقه الاسلام تبریزی، امیه بن عمر و بن عمیه، محمد جعفر کبودر آهنگی قره‌گوزلو (مجذوب علیشاه همدانی)، هفت خواهران، امیر عبدالغفار، میرزا شفیع مستوفی، حارث بن امیه، امام طالحه، پیر محمد، حافظ حسین زال، عبدالرحیم خلوتی، درویش سراج الدین قاسم، اکمل الدین مظفر بزازی، مجد الدین صنع الله کوزه کنانی، نجم الدین سمساری، برهان الدین واعظ هروی، قاضی مجد الدین محمد انصاری، خواجه عبدالرحیم اژآبادی، شمس الدین محمد خطاط، شیخ اسحاق مراغی، صلاح المله و الدین حسن نخجوانی ثم البلغاری، سید جلال الدین مهدی نقیب تبریزی حسنی، شیخ نور الدین بیمارستانی، تاج الدین منشاوی، فخرالدین احمد اره گر، پیر عماد الدین، اخی خیر الدین، غیاث الدین محمد، پیر لیفی، پیر سلیمانشاه جوهری، ابی حامد افضل الدین محمد بن اسعد بن الفقیه محمد التبریزی المحدث، حافظ حسن کمانکش، بهاء الدین محمد خاکی، پیر محمد، پیر رازیار، پیر قندیلی، پیر ترک، بابا اسماعیل، بابا احمد قمچی باف، مولانا محمود اژآبادی، شرف الدین نوری، طارمی، نصرالله طبیب، سلطان دده علی، دکتر مهدی روشن ضمیر، دکتر محمود پدیده، استاد جواد آذر، استاد میرزا طاهر خوشنویس تبریزی، محمود ملماسی، سید یوسف نجمی و استاد علی حریرچی.



اشتراک گذاری این مطلب


دیدگاهتان را بنویسید